ශ්‍රී ලංකාවේ ගුවන් සේවා ඉතිහාසය–Aviation History of Sri Lanka– III කොටස

 මෙම ලිපියේ දෙවන කොටස මින් පෙර පළ වී ඇත

1939

මේ අතර 1939 දී පුත්තලම “පාලවී“ ගුවන් ධාවන පථය අමතර හා හදිසි ගොඩබෑමේ ගුවන් පථයක් ලෙස නිර්මාණය කරන ලද අතර දෙවන ලෝක යුද්ධයේ දී මෙය භාවිතයට ගැණින.
image
පුත්තලම පාලවී ගුවන් තොටුපලේ දී ගුවන් යානයත් අලියෙකු යොදාගෙන ඇදගෙන යන අයුරු.

1942

1942 වර්ෂයේ දී රත්මලාන ගුවන් තොටුපලේ පාලනය රාජකීය ගුවන් හමුදාව ලබා ගන්නා ලදී.
 

1943

1943 මාර්තු මස 30 වන දින කොග්ගල කලපුවට ජලයේ ගමන් කළ හැකි ගුවන් යානයක් ගොඩබස්සවන ලද අතර මෙම කාලයේ දෙවන ලෝක යුද්ධය පැවති හෙයින් ජපාන හමුදාවන්ගේ ඉදිරි ගමන නිසා ලංකාව හරහා මෙම ගුවන් ගමන් මහා බ්‍රිතාන්‍ය සහ ඕස්ට්‍රේලියාව අතර පවත්වා ගන්නා ලදී. මෙහිදී භාවිතා කරන ලද්දේ “කැටලිනා ෆ්ලයින් බෝට්“ නම් යානාවක් වන අතර පැයට කිලෝමීටර 200 ක වේගයකින් ගමන් කළ හැකි යානාවක් විය. කපිතාන් රසල් ටැප් (Captain Russell Tapp) මෙම යානය මෙහෙයවන ලදී. මෙම කාලයේදී ලොව දිගුම ගුවන් ගමන මෙය වූ අතර පැය 28 ක ගුවන් ගමනකි. මෙම ගමන FLIGHT OF THE DOUBLE SUNRISE යනුවෙන් හැඳින්වූ අතර මෙම ගමනේ දෙවරක් හිරු නැගීම දැකිය හැකි වීම එයට හේතුවයි. දැනට Qantas ගුවන් සමාගමේ කැන්ගරුවෙකුගේ රූපය මුලින් ම මෙම ගුවන් යානා වල භාවිතා කරන ලදී.
image

 

1945

1945 දී “ලැන්කැස්ට්‍රියන්“ (LANCASTRIAN) ගුවන් සේවාව එක්සත් රාජධානියේ සිට ඕස්ට්‍රේලියාවට කොළඹ හරහා ගුවන් ගමන් ආරම්භ කරන ලදී.
 

1946

මේ අතර 1946 වර්ෂයේ දී සිවිල් ගුවන් සේවා දෙපාර්තමේන්තුව ප්‍රවාහන අමාත්‍යාංශය යටතේ පිහිටුවනු ලැබීය. ඒ වගේම රාජකීය ගුවන් හමුදාව (Royal Air Force) වෙතින් සිවිල් ගුවන් සේවා දෙපාර්තමේන්තුවට රත්මලාන ගුවන් තොටුපල සිවිල් ගුවන් මෙහෙයුම් සඳහා ලබා ගන්නා ලදී.
මේ අතර 1946 වර්ෂයේ දී සිවිල් ගුවන් සේවා දෙපාර්තමේන්තුව ප්‍රවාහන අමාත්‍යාංශය යටතේ පිහිටුවනු ලැබීය. ඒ වගේම රාජකීය ගුවන් හමුදාව (Royal Air Force) වෙතින් සිවිල් ගුවන් සේවා දෙපාර්තමේන්තුවට රත්මලාන ගුවන් තොටුපල සිවිල් ගුවන් මෙහෙයුම් සඳහා ලබා ගන්නා ලදී.
1946 වර්ෂයේ දී ම තවත් සුවිශේෂි සිදුවීමක් ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් ගුවන් සේවා ක්ෂේත්‍රෙය් වාර්තා විය. ප්‍රථම වතාවට ශ්‍රී ලාංකිකයෙකු විසින් පදවන ලද ගුවන් යානයක් එම වර්ෂයේ නොවැම්බර් මස 13 වන දින දිවයිනට ළඟා වීම මෙම සුවිශේෂි සිද්ධියයි. මෙසේ ගුවන් යානයක් පදවාගෙන එනු ලැබූවේ ජේම්ස් පීටර් ඔබේසේකර (III) (Mr. James Peter Obeysekara III) වන අතර ඔහු ශිවා ඔබේසේකර මහත්මියගේ දයාබර ස්වාමි පුරුෂයායි. ජේම්ස් මහතා අත්තනගල්ල ආසනයෙන් පාර්ලිමේන්තුවට පිවිස නියෝජ්‍ය සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය පදවිය ද හෙබවීය. ඔහු විසින් පදවාගෙන එනු ලැබූවේ තනි එන්ජිමේ “ටේලර්ක්‍රාෆ්ට් ඔස්ටර්“ (Taylorcraft Auster) වර්ගයේ ගුවන් යානයක් වූ අතර මහා බ්‍රිතන්‍යයේ සිට මදුරාසිය හරහා ඔහු යානය පදවා ගෙන එනු ලැබිණ. එම දුර සැතපුම් 7000 ක් පමණ වූ අතර ගුවන් පැය 70 ක් ඒ සඳහා ගත වී තිබිණ. එවකට එම ගුවන් ගමනට තවත් සුවිශේෂිත්වයක් හිමිවීමට හේතු වූයේ සිවිල් පුද්ගලයෙකු විසින් එතරම් ඉහළින් පදවාගෙන ආ ගුවන් ගමනත් එය වීම නිසාවෙනි.
image
image
පැමිණි මාර්ගය හා නැවතුම් ස්ථාන
image














ශ්‍රී ලංකාවේ ගුවන් සේවා ඉතිහාසය–Aviation History of Sri Lanka– II කොටස

 

මෙම ලිපියේ පළමු කොටස මින් පෙර පළවී ඇත.

 

1912

පළමු සාර්ථක ගුවන් ගමනක් සිදු කර ඇත්තේ ප්‍රංශ ජාතිකයෙකු වන “මාර්ක් පෝප්“ (Marc Poupe) විසිනි. ඒ 1912 දෙසැම්බර් 7 වන දින බව සඳහන් වේ. මෙහි දී මාර්ක් පෝපෙ විසින් තම ගුවන් යානය කොළඹ තුරඟ තරඟ පිටියෙන් ගුවන් ගත කර කොළඹ වටා ගමන් කර යළිත් සාර්ථකව තුරඟ තරඟ පිටියට ගොඩ බෑම සිදු කළ බව සදහන් වේ. මේ ගුවන් ගමන නිසි අවසරයතින් සිදු නොකළ බැවින් පොලිසිය විසින් තහනම් කරනු ලැබූ බවට ද තොරතුරු ඇත.
image
. මාර්ක් පෝප්
image
මෙම සිදු වීම “දිණමිණ“ වාර්තා කර තිබු අයුරු.
 

1931

1931 ශ්‍රී ලංකාව ජාත්‍යන්තරයට සම්බන්ධ වූ වසරක් ලෙස ඉතිහාසයට එක්වන්නේ 1931 මැයි මස 7 වන දින දකුණු අප්‍රිකානු සම්භවයක් තිබූ ගුවන් නැවියෙකු වූ නෙවිල් වින්සන්ට් (Mr. Neville Vincent) බොම්බායේ සිට කොළඹ රාජකීය ගොල්ෆ් පිට්ටනියට “ඩි හැවිලන්ඩ් පුස් මොත්“ (de Havilland Puss Moth) යානාවක් මගින් පැමිණීම හේතුවෙනි.
image
ඩි හැවිලන්ඩ් පුස් මොත් යානාවක්
 

1932/1934

1932 දී එක්සත් රාජධානිය හා ඉන්දියාව අතර පැවති රාජකීය ගුවන් තැපැල් සේවාව ශ්‍රී ලංකාව දක්වා දීර්ඝ කිරීම පිළිබඳව සාකච්ඡා ආරම්භ කරනු ලැබූ අතර 1934 දී සෙනෙට් සභාව විසින් රත්මලානේ ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළක් සකස් කරීමට තීරණය කරනු ලැබිණ.
 

1935

මේ කාලය වන විටත් ගුවන් ධාවන පථයක් නොතිබූ අතර 1935 දී නව ධාවන පථයක් රත්මලානේ දී සකස් කරන ලදී. මේ ධාවන පථයට මුලින්ම යානයක් ගොඩ බස්සවන ලද්දේ මදුරාසි ගුවන් සමාජයේ (Madras Flying Club) හැරල්ඩ් ටයන්ඩේල්-බිස්කෝ මහතා (Mr. Harold Tyndale-Biscoe) විසින් වන අතර ඒ 1935 නොවැම්බර් මස 27 වන දින දීය. මෙහි දී ගොඩබස්සවන ලද්දේ “හැවිලන්ඩ් පුස් මොත්“ (Havilland Puss Moth) යානයකි.
 

1936

1936 දී රත්මලාන ගුවන් තොටුපල සකස් කර අවසන් කරන ලද අතර “ලංකාවේ ගුවන් සමාජය“ (Aero Club of Ceylon) මහජනතාව සඳහා ගුවන් සේවා ආරම්භ කරන ලදී. මේ කාලයේදී ගුවන් යානා ආනයනය කිරීම වැඩි වීම නිසා සිවිල් ගුවන් යානා ලියා පදිංචි කිරීම ආරම්භ කරන ලද අතර කාන්තාවන් ද පෞද්ගලික නියමු බලපත්‍ර ලබා ගැනීම විශේයෙන් කැපී පෙනිණ.
image
රත්මලාන ගුවන් තොටුපල පර්යන්ත ගොඩනැගිල්ල
 

1937

1937 දී දේශීය ගුවන් සංතරණ නීති හඳුන්වා දෙනු ලැබූ අතර ගුවන් යානා 3ක් දේශීය ගුවන් යානා ලැයිස්තුවේ ලියාපදීංචි කරනු ලැබිණ.
 

1938

1938 වසරේ පෙබරවාරි මස 28 වන දින රත්මලාන ගුවන් තොටුපල එවකට ලංකාණ්ඩුකාරවරයාව සිටි ශ්‍රීමත් ඇන්ඩෘ කැල්ඩිකොට් (Sir Andrew Caldecott) මහතා විසින් නිල වශයෙන් විවෘත කරන ලදී. එම වර්ෂයේ දී ම රජයේ වැඩ දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂවරයා සිවිල් ගුවන් සේවා අධ්‍යක්ෂ වශයෙන් වැඩ බැලීමට පත් කරනු ලැබීය.
එම වසරේම පෙබරවාරි මස 28 වන දින ලංකාව සහ එක්සත් රාජධානිය අතර ගුවන් තැපැල් මෙහෙයුම් ආරම්භ කරන ලදී. මේ සඳහා ඉන්දියාවේ “ටාටා“ ගුවන් සමාගමේ (TATA Airlines) “වැකෝ බයිප්ලේන්“  (WACO Biplane)යානයක් උපයෝගී කරන ලදී.
image
image
image

image






















ශ්‍රී ලංකාවේ ගුවන් සේවා ඉතිහාසය–Aviation History of Sri Lanka– I කොටස

ශ්‍රී ලංකාවේ ගුවන් සේවා ඉතිහාසයට වසර 100 ක් සැපිරු‍ණේ පසුගිය 7 වන දිනට. මේ වෙනුවෙන් විස්තරයක් “අපේ අහසේ“ පළ වුණා පසු ගිය දිනක. මේ තියෙන්නෙ ඒක. මේ විස්තරය ගැන ලියන විට අදහසක් ඇති වුණා අප රටේ ගුවන් ඉතිහාසය පිළිබඳ සම්පුර්ණ විස්තරයක් ලියන්න ඕනා කියලා. ලියා අවසන් වන විට පිටු 20 ක් විතර වුණ නිසා කොටස් වශයෙන් පළ කරන්න අදහස් කළා. අද සිට ඉදිරියට සතියට එක ගණනේ මෙම විස්තරය පල වේවි.

පසුබිම

ඓතිහාසික ලිඛිත සාක්ෂි නොමැති වුවද ලක් දෙරණෙහි ඉතිහාසයේ නොවෙනස් වන චරිතයක් වනුයේ සක්විති රාවණා රජුයි. රාමායනය සහ අප ජනවහරේ පවතින වෘත්තාන්ත අනුව රාවණා රජතුමා සතුව ගුවනින් ගමන් කළ හැකි දඬුමොණරය නම් වාහනයක් තිබූ බව කියවේ. ඓතිහාසික වෘතාන්ත බැහැර කළ නොහැකි වුවත් මේ වන තෙක් මෙම සිද්ධිය මනාව තහවුරු කළ හැකි සාක්ෂියක් හමු වී නොමැත.
image
 
image
කෙසේ වෙතත් ආදී මානවයාගේ සිටම මිනිසා ගුවනින් යාමට උත්සුක වූ බවට විවිධ සාක්ෂි ලොව බොහෝ පෙදෙස් වලින් හමු වේ. ඒ බොහෝ උත්සාහයන් අසාර්ථක වූ නමුත් සාර්ථක වූ අවස්ථාත් තිබේ. කෙසේ වෙතත් සාර්ථක ගුවන් ගමනක් ජනතාව ඉදිරියේ සාක්ෂි සහිතව ඉදිරිපත් කරමින් ගුවන් සේවා ඉතිහාසය ලියවන්නට මුල් වූයේ විල්බර් රයිට් සහ ඕවිල් රයිට් යන බයිසිකල් වින්කල්කරුවන් දෙදෙනායි. 1903 දෙසැම්බර් මස 17 වන දින ඇමරිකාවේ කිටිහෝක් වලදී මිනිසකු සහිතව ගුවන් යානයක් පදවමින් ඔවුන් මෙම ඓතිහාසික අවස්ථාව සනිටුහන් කරනු ලැබූ අතර ඉන්පසුව විවිධ අයුරින් ලොව පුරා ගුවන් සේවා ව සීඝ්‍රයෙන් පැතිරෙන්නට විය. විශේෂයෙන් ඇමරිකාව සහ යුරෝපය පුරා පැතිරුණ මෙම කර්මාන්තය ඒ රටවල් වල යටත් විජිතයන්ව පැවති ආසියාකරයේ රටවලටද පැතිරිණ.
image

1911

1911සැප්තැම්බර් මස ඉංග්‍රීසි ජාතිකයෙකු වන කොලින් බ්‍රවුන් (Collin Browne) නැමැත්තෙකු විසින් අප රටට ගුවන් යානයක් නැව් මගින් ගෙන ආ අතර මෙරට දී ගුවන් යානයක් දිස්වූ ප්‍රථම අවස්ථාව ලෙස එය සනිටුහන් වේ. කෙසේ වෙතත් මෙම ගුවන් යානය පියාසර කර පෙන්වීමක් සිදු නොවූ අතර මහජන ප්‍රදර්ශණය සඳහා ගාලුමුවදොර ක්‍රීඩාංගනයේත් වෙනත් ස්ථාන කීහිපයකත් ස්ථාන ගත කරන ලදී. මෙම ගුවන් යානය “බ්ලැරියට්“ වර්ගයේ එකක් වූ අතර එක් අයෙකුට ගමන් කළහැකි එකකි.
image
මේ අතරේදී ජර්මානු ජාතිකයෙකු වන “ෆ්‍රාන්ස් ඔස්ටර්“ (Franz Oster) තවත් ගුවන් යානයක් ගෙන්වන ලද අතර මින් පසුව බ්‍රව්න් මහතා සහ ඔස්ටර් මහතා අතර ලංකාවේ පළමු ගුවන් ගත වීම සඳහා තරඟයක් තිබිණි. කෙසේ වෙතත් මොවුන් දෙදෙනාටම සාර්ථක ගුවන්ගත වීමක් (Take off) සහ ගොඩබෑමක් (Landing)සිදු කිරීමට අපහසු විය. ඔස්ටර් විසින් රාජකීය විදුහලේ දී සාර්ථක ගුවන් ගත වීමක් සිදු කර වටයක් කැරකැවුණ නමුත් ඔහුට ගොඩබෑම සාර්ථක කර ගැනීමට නොහැකි විණි. මෙහිදී අනතුරකට පත් වුණු යානය පිළීසකර කරන ලද්දේ වඩුබාස් කෙනෙකු විසින් බව පුවත්පත් වල සඳහන් වේ. ජර්මානු ජාතිකයෙකු වන ඔස්ටර් ජර්මනියේ සිට ලංකාවට පැමිණෙන්නේ චීනයට යන ගමනේ දී වන අතර වාර්තා අනුව පැහැදිලි වන්නේ 1912 ජනවාරි මස ඔහු ලංකාවෙන් පටත් වූ බවයි.
image
ෆ්‍රාන්ස් ඔස්ටර්
image
ෆ්‍රාන්ස් ඔස්ටර් වෙනත් රටකදී ගන්නා ලද ඡායාරූපයක් . ඔහු යානයේ සිටී









“යාපනය“ නම් වූ ගුවන් යානය Airplane called “Jaffna”

අද මැලේසියාවේ සහ සිංගප්පූරුවේ වෙසෙන ජනතාවගෙන් සැළකිය යුතු ප්‍රමාණයක් දමිළ වැසියන්. මේ දමිළ වැසියන්ගෙනුත් සැළකිය යුතු ප්‍රමාණක් ශ්‍රී ලංකාවෙන් සංක්‍රමණය වූවන්ගෙන් පැවත එන්නන් බව ඔබ දන්නවාද?
1850 පමණ වන විට අපට රට පාලනය කරනු ලැබූවේත් එවකට මලයාව යනුවෙන් හැඳින්වූ මැලේසියාවත් පාලනය කරනු ලැබුවේ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයින්. මොවුන්ට මලයාව දියුණු කිරීමට අවශ්‍ය වුණා. ඔවුන් ඔවුන්ගේ යටත් විජිත වලින් ශ්‍රමිකයින් ගෙන යාමට තීරණය කරනු ලැබූවා.
අප දන්නවා යාපනයේ දමිළ වැසියන් ඉතා දක්ෂ පුද්ගලයින් බව. අප රටේත් ඉතා දක්ෂ නිලධාරීන් යාපනය ප්‍රදේශයෙන් බිහිවී තිබේ. ජාතික නායකයින් පවා ඔවුන් අතර සිටි. එවකට බ්‍රිතාන්‍ය පාලකයින් විසින් කරන ලද ඉල්ලීමක් අනුව අප රටේ පුද්ගලයින් ද මලයාව වෙත සංක්‍රමණය වූ අතර විශේෂයෙන් යාපනයේ දක්ෂ දමිළ පුද්ගලයින් පවුල් පිටින් ගොස් මලයාවේ පදිංචි විය. මුල් කාලයේ සිංගප්පූරුවද මලයාවේ කොටසකි.
මෙසේ අප රටේ යාපනය ප්‍රදේශයෙන් සංක්‍රමණය වූවන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් මලයාවේ පරිපාලන කටයුතු වලට සම්බන්ධ වූ අතර විශේෂයෙන් කෘෂිකාර්මික අධ්‍යාපන හා තාක්ෂණික අංශ වල ඔවුන් කටයුතු කර තිබෙනවා. අදටත් මැලේසියාවේ ඉහළ තනතුරු වල දමිළ පුද්ගලයින් දැකිය හැකියි.
1914 දී පමණ පළමු ලෝක යුද්ධය ඇරඹි අතර බ්‍රිතාන්‍ය ද එම යුද්ධයට පැටලී සිටියේය. මේ කාලයේදී ගුවන් යානයේ මුල් අවධිය වුවද යුද්ධය සඳහා ඔවුන් ගුවන් යානා යොදා ගැනීම මගින් සාර්ථක ප්‍රතිපල අත්කර ගැනීමට සමත් වී තිබිණ. මේ කාලයේ ගුවන් යානා දැව, රෙදි වැනි සැහැල්ලු ද්‍රව්‍ය වලින් සකසා තිබූ අතර යුධ කටයුතු සඳහා ඔරොත්තු දීම යම් පමණකට පහත මට්ටමක තිබිණ.
යුද්ධයේ දී බ්‍රිතාන්‍යයට සහාය ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය වූ අතර මේ සඳහා පැමිණි යෝජනා වලින් වඩා සාර්ථකම යෝජනාව වූයේ බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත වලින් සහාය ලබා ගැනීමයි. මේ අනුව ලොව විවිධ ප්‍ර දේශ වලින් විවිධ සහායන් ලැබුණ අතර මලයාවේ සිටි ඉංග්‍රීසි ජාතිකයෙක් වූ අල්මා බේකර් නැමැත්තෙකු විසින් ද මලයාවේ මෙම මුදල් සොයා බ්‍රිතාන්‍යයට සහාය දැක්වීම කාර්යය සිදු කළ අතර ඔහු විසින් බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවට මලයාවෙන් ගුවන් යානා 94 කට පමණ මුදල් සොයා සපයා දී තිබිණ.
බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා විසින් මෙසේ ලබා දුන් ගුවන් යානා වලට ඒ පරිත්‍යාග කරන ලැබූවන්ගේ නම් හෝ ඔවුන් නියෝජනය කරන ලබන නමක් යෙදු අතර “අල්මා බේකර්“, “මලක්කා චයිනීස්“ වැනි නම් ඒ අතර තිබිණ. මැලේසියාවේ මිනින්දොරු දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවය කල “සුබ්‍රමනියම්“ නැමති යාපනයෙන් සංක්‍රමණය වූ පුද්ගලයෙකුගේ මූලිකත්වයෙන් එහි විසු දමිළ ජාතිකයින්ගේ මූල්‍ය දායකත්වයෙන්ද ගුවන් යානයක් පරිත්‍යාග කළ අතර එය සුවිශේෂි ගුවන් යානයකි.මෙම යානය ලබා ගැනීම සඳහා ස්ටර්ලින් පවුම් 2250 ක් පමණ එකතු වී තිබේ.
F.E.2b වර්ගයේ යානාවක් වූ මෙහි අවර පෙත්ත පසිපසින් පිහිටා තිබීම ම විශේෂත්වයක් විය. එවකට නිෂ්පාදනය කළ ගුවන් යානා වලට පොදු ලක්ෂණයක් වූ ද්විත්ව පියාපත් සහිත වීම මෙහිද දක්නට ලැබුණ අතර අශ්ව බල 120 ක එන්ජිමක් සවි කර තිබිණ. නියමුවා සහ තවත් පුද්ගලයෙකුට ගමන් කළ හැකි මෙම යානය ගුවනේ සිට වෙඩි තැබීම හෝ බෝම්බ දැමීම සිදු කළ හැකි ආකාරයට සකස් කර තිබිණ. යානය නිෂ්පාදනය කරනු ලැබූවේ බ්‍රිතාන්‍ය යේ රාජකීය ගුවන් යානා කර්මාන්තශාලාවේදීය.
මෙසේ සකස් කරන ලද ගුවන් යානය 1915 දෙසැම්බර් මස 22 වන දින රාජකීය හමුදාවට භාර දෙනු ලැබූ අතර මෙම යානය පරිත්‍යාග කරන ලද්දවුන්ට උපහාරයක් වශයෙන් “JAFFNA“ යනුවෙන් නම් කරන ලදී. මෙම යානය බොහෝ කාලයක් රාජකීය හමුදාවට සේවය කරන ලදී.
පහත දැක්වෙන්නේ එම යානයේ සැබෑ ඡායාරූපයකි
JaffnaFighter_001_100854_200
පහත දැක්වෙන්නෙ එම යානා වර්ගයේ ප්‍රති නිර්මාණයකි
F.E.2b Jaffna
මේ තිබෙන්නේ එවන් සැබෑ යානයක ඡායාරූපයකි.
F.E.2bs
ශ්‍රී ලාංකීය ගුවන් සේවා ඉතිහාසයේ සියවස සමරණ මෙම අවස්ථාවේ මෙම තොරතුරත් ඔබට වැදගත් වේවි යයි සිතමි.










ලකඹර ගුවන් ගමන් සාර්ථක වී ශතවර්ෂයයි. (Centenary Celebrations of Civil Aviation of Sri Lanka)

1903 දී රයිට් සහෝදරයින් ගුවන් යානය සොයා ගත්තේ යයි සඳහන් වන්නේ ඔවුන් විසින් පළමුවෙන් ම මිනිසකු සහිතව හා බලය සහිත ගුවන් යානයක් සාර්ථකව ඉහළ නංවා ගුවනේ ගමන් කර යළි සාර්ථකව ගොඩබෑම හේතුවෙනි.

1911 සැප්තැම්බර් මස 12 වන දින පළමුවෙන්ම “ලංකාවට“  ලුවිස් බ්‍රවුන් නම් මහතෙක් “බ්ලැරියට්“ වර්ගයේ ගුවන් යානයක් ගෙන ආවද එය නිවැරදිව ඉහළ නංවා ගුවනේ ගමන් කරවා අනතුරක් නැතිව ගොඩබෑම සිදු කිරීමට හැකියාවක් තිබුණේ නැත. එළෙසම 1911 දෙසැම්බර් මාසයේ දී ද ජර්මානු ජාතික හර් ඔස්ටර් විසින් ද බොහෝ උත්සාහන් දැරුවද ඉහළ නැංවීම, ගුවනේ ගමන් කිරීම හා ගොඩ බෑම යන සාර්ථක ගුවන් ගමනක මූලික අංග තුනම සාර්ථක කර ගැනීමට අසමත් විය. 

මෙම කාලසීමාවේ විවිධ පුද්ගලයින් විසින් වරින් වර යානා ගෙන ආවද සාර්ථක ගුවන් ගමනක් යාමට ඔවුන්ට හැකියාවක් නොලැබිණ.

කෙසේ වෙතත් 1912 වර්ෂයේ දෙසැම්බර් මස 7 වන දින ඒ ඓතිහාසික ගුවන් ගමන යාමට ප්‍රංශ ජාතිකයින් දෙදෙනෙක් සමත් විය. ඔවුන් විසින් ද භාවිතා කරන ලද්දේ “බ්ලැරියට්“ වර්ගයේ ගුවන් යානාවක් වූ අතර මා මුලින් සඳහන් කළ සාර්ථක ගුවන් ගමනක අදියරයන් 3 ම සාර්ථක සිදු කිරීමට ඔවුන් සමත් විය. මේ හේතුවෙන් ලොව ප්‍රථම සාර්ථක ගුවන් ගමන රයිට් සහෝදරයින් 1903 දී සිදු කල ආකාරයෙන්ම මෙම ප්‍රංශ ජාතිකයින් දෙදෙනාද සාර්ථක වු නිසා ලක් ඉතිහාසයේ ප්‍රථම සාර්ථක ගුවන් ගමන ලෙස සැළකිය හැක්කේ එම ප්‍රංශ ජාතිකයින් දෙදෙනාගේ ගුවන් ගමනයි.

මෙම ගුවන් ගමන 1912 දෙසැම්බර් මස 10 වන දින “දිණමිණ“ පුවත්පත වාර්තා කර තිබුණේ පහත ආකාරයටයි.

First Flight Dinamina

ඒ අනුව මෙම වසරේ එනම් 2012 වර්ෂයේ දෙසැම්බර් 7 වන දිනට ගුවන් යානය ලකඹර ජයගෙන ශතවර්ෂයක් සපිරේ.

එදින මෙම ඓතිහාසික ගුවන් ගමන් සිදු කළ ද ඒ සඳහා නිවැරදිව අවසරයක් රැගෙන සිදු කළ වගක් නොපෙනෙන්නේ පහත සටහන් කියවීමෙනි.

13 1

එළෙසම අය කරන ලද මුදල් ඉල්ලා සිටි විට එම මුදල් පොලිසියෙන් ඉල්ලා ගන්න යයි දන්වා සිටීම ජුගුප්සාජනකයි. කෙසේ වෙතත් මෙම තහනමට හේතුව වශයෙන් සඳහන් වන්නේ ඔවුන් ගුවනින් ගොස් එකවට පිහිටුවා තිබූ කාලතුවක්කු බතරොයි තිබන ස්ථාන ඔවුන් දැනගනීවි යයි තිබූ සැකය නිසාවෙනි.

කෙසේ වෙතත් පසුව මෙම දෙදෙනාට යම් සීමා සහිත ප්‍රදේශයක ගුවන් ගමන් සිදු කිරීමට අවසර ලබා දී ඇති බව පසුව පළවූ වාර්තා වලද සඳහන් වේ.

මෙම ගුවන් ගමනින් පසුව ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ලක් ගුවන් ඉතිහාසය දිග හැරීම ආරම්භ වුවද 1912 සිට 1931 දක්වා කාල සීමාවේ සිවිල් ගුවන් සේවා කටයුතු සිදු වී ඇති බවට වාර්තා සොයා ගැනීම අපහසුයි. ඉන්පසුව යළිත් ජව ගැන්වුණ ලක් ගුවන ජය ගැනීම අපටම අයත් වූ “එයාර් සිලෝන්“ ගුවන් සමාගමත් කටුනායක ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපලත් දිවයිනේ නන් දෙස ඉදිවු තවත් ගුවන් තොටුපල සහා ගුවන් ක්ෂේත්‍රයේ වෙනත් ප්‍රවර්ධනයන්ද සමග 2012 දෙසැම්බර් මස 7 වන දින වන විට වසර සියයක් සමරයි.

මේ අවස්ථාව වන විට අප රටේ ගුවන් ක්ෂේත්‍රය සීඝ්‍ර දියුණුවතට පත් වෙමින් තිබේ. අප ගුවන් තලයේ සහ අප ගුවන් ක්ෂේත්‍රය ආසියා පැසිපික් කලාපයේ සුරක්ෂිත බවින් 4 වන ස්ථානයේ පවතින බව ජාත්‍යන්තර ගුවන් සේවා සංවිධානය තහවුරු කර අවසන්. එලෙසම මුලු ලොවින්ම එය 17 වන ස්ථානයයි. නව ගුවන් තොටුපලක් ඉදිවෙමින් පවතී. නව දේශිය ගුවන් සමාගම් රටතුළ බිහිවෙමින් පවතී. බ්‍රිතාන්‍ය ගුවන් සමාගම ආදී ලොව පිළිගත් ගුවන් සමාගම් දිවයිනට මෙහෙයුම් ආරම්භ කිරීමට අවශ්‍ය කටයුතු සිදු කරමින් තිබේ. ගුවන් සේවා ක්ෂේත්‍රය අපරටේ ආර්ථිකයට ඉතා විශාල දායකත්වයක් මෙන්ම විදේශ විනිමයක් ලබා දෙමින් සිටී. මේ නිසා මෙම වසර සියය සැමරීම ඉතාම ඉහළින් සිදු කිරීම සිදු කළ යුතුය.

ඒ අනුව අද දින එනම් දෙසැම්බර් මස 7 වන දින අතිගරු ජනාධිපතිතුමන් සහ ගුවන් සේවා අමාත්‍යතුමාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් අරලියගහ මන්දිරයේ දී මෙම සැමරුම සිදු කිරීමට කටයුතු සිදු සංවිධානය කර ඇත.

මේ වෙනුවෙන් සමරු මුද්දර හා මුල් දින කවර නිකුත් කිරීමත්, ගුවන් සේවා ඉතිහාසය සම්බන්ධයෙන් රචිත ඉතා වටිනා ග්‍රන්ථයක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමත් ඒ වගේම අප ඉතිහාසය සම්බන්ධයෙන් වාර්තා වැඩසටහනක් සකස් කර ප්‍රචාරය කිරීමත් ඇතුළු බොහෝ වැඩ කටයුතු සිදු කිරීමට කටයුතු සංවිධානය කර ඇත.

ඉතින් මේ වසර සියය තුළ සිදු වූ විවීධාරකාර සිදුවීම් වලට විවිධ අය සහයෝගය දක්වා ඇති අතර ඔවුන් කළ කී දෑ නිසා අද මෙම කර්මාන්තය ඉතා ඉහළ පිළිගැනීමක් සහිත ස්ථානයක් බවට පත්ව ඇත. ඔවුන් වෙනුවෙන් මේ අවස්ථාවේ දී “අපේ අහස“ ශීර්ෂ ප්‍රණාමය සිදු කරනු ලබන අතර තවත් වසර දස දහස් ගණනක් ඉදිරියට කර්මාන්තය ප්‍රවර්ධනය වීමට හැකියාව ලැබේ යයි ප්‍රාර්ථනා කරමු.

බ්ලැරියට් ගුවන් යානය Bleriot Aero plane

ඇදහීමටවත් නොහැකි තාක්ෂණයක් සහිතව ලොව නන් දෙස පියාසර කරන නවීන ගුවන් යානා අද තිබුණ ද ගුවන් යානා විකාශණයේ මුල් අවධියේදී ඉතාම සරල, ගුවන් යානා ලෙසවත් හැදීන්වීමට නොහැකි යන්ත්‍ර තිබිණ. ඇමරිකාවේ ගුවන් යානාවක් සාර්ථකව අත්හදා බලන අතරතුරදීම ලොව විවිධ කලාප වල ගුවන් යානා අත්හදා බැලීම සිදු විය. විශේෂයෙන් තාක්ෂණික පුනරුදයක් ඇති වී තිබු යුරෝපයේ ද විවිධ අත්හදා බැලීම් අසාර්ථක වීම් සහ සාර්ථක ගුවන් ගමන් ආදිය විටින් විට වාර්තා විය.

අප රටේ සාර්ථක ගුවන් ගමනක් වාර්තා වන්නේ 1912 වර්ෂයේ වුවද ඉන් පෙර වර්ෂයේ එනම් 1911 වර්ෂයේ සැප්තැම්බර් මාසයේ ගුවන් යානාවක්  “රැබන්පැලස්“ නම් නෞකාවෙන් ලක් දිවට ගෙන ආවේය. මෙම ගුවන් යානය “බ්ලැරියට් XI” වර්ගයේ යානාවක් විය. මෙම ගුවන් යානය අද තිබෙන ගුවන් යානා හා සන්සන්දනය කළ විට ඉතාමත් සරළ නිර්මාණයක් වුවද එකල එය ඉතා ඉහළ ගණයේ නිර්මාණයකි. තාක්ෂණික පෙළහරකි. මෙම “බ්ලැරියට් XI“ ගුවන් යානය නිපදවීමට පෙර එය නිෂ්පාදනයේ හිමිකරු වූ “ලුවිස් බ්ලැරියට්“ විසින් විවධ ආකාරයේ අත්හදා බැලීම් සිදු කළේය.

 

බ්ලැරියට් I

මුල් කාලයේ ඔහු විසින් “ඕර්නිතොප්ටර්“ වර්ගයේ යානයක් අත්හදා බලන ලද අතර මෙය “බ්ලැරියට් I“ ලෙස හැඳින්වීමට හැකිය. ඒ 1900 ත් 1901 අතර කාලයේ දීයි. මෙම යානා ආදර්ශ ඒවා වූ අතර මීටර් 1.5 ක සැළෙන පියාපත් (Flapping) වලින් යුක්ත විය.“කාබනික් අම්ලය“ මගින් ක්‍රියාත්මක වූ මෙම යානය සාර්ථක වීමටත් ප්‍රථම “පේටන්ට්“ බලපත්‍රය ලබා ගැනීමට උත්සහ කෙරිණ. මෙහි එන්ජින් 3 ක් තිබූ මුත් ඒවා එකින් එක පුපරා ගියේ අත්හදා බැලීමේ දීයි. පසුව එම ව්‍යාපෘතිය අතහැර දැමිණ.

image

බ්ලැරියට් II

දෙවන ගුවන් යානය වන “බ්ලැරියට් II“ (1905 දී) “ලුවිස් බ්ලැරියට්“ ගෙ සගයෙකු වන “වොයිසන්“ විසින් නිපදවන ලද අතර එහි “කොල්ලෑවක්“ ද විය. මෙයද ඉහලින් හා පහලීන් පියාපත් දෙකක් තිබූ බැවින් “බයිප්ලේන්“ වර්ගයට අයත් විය. මෙම යානය “සීන්“ නදියේ “බිලන්කෝට්“ වලදී අතහදා බලන ලද අතර බෝට්ටුවක් ආධාරයෙන් ඇදගෙන ගොස් ඉහළ නැංවීය. නමත් එය ටික වේලාවකින් දියෙහි ගිලී ගියේය. මෙම යානය “ග්ලයිඩරයක්“ ලෙස සැලකිණ.

image

වමේ සිටින්නෙ ලුවිස් බ්ලැරියට් ය. අනෙක් පුද්ගලයා වොයිසන් ය

 

image

බ්ලැරියට් III

තෙවනුව සකස් කරන ලද්දේ ද “බයිප්ලේන්“ වර්ගයේම ගුවන් යානයක් වන අතර එය “බ්ලැරියට් III“ ලෙස හඳුන්වයි. නමුත් මෙහි පියාපත් දෙක එකිනෙක සම්බන්ධ වූ ඉලිප්සාකාර එකක් විය. මෙම යානය අශ්වබල 24 එන්ජිම ක් මගින් අවරපෙති දෙකක් ක්‍රියාත්මක වීමට සකස් කර තිබූ අතර එයද “වොයිසන්“ සමග එක්ව කරන ලද නිර්මානයකි. 1906 මැයි මාසයේ දී අත්හදා බැලූ මෙයට ගුවන් ගත වීමට නොහැකි විය.

image

බ්ලැරියට් IV

තුන්වන ගුවන් යානය “බ්ලැරියට් IV“ ලෙස හැඳින්වූ අතර එම අත්හදා බැලීම 1906 වර්ෂයේම ඔක්තෝබර් මාසයේ සිදු කළ අතර එයට අශ්ව බල 24 එන්ජින් දෙකක් සවි කර තිබිණ. එහෙත් මේ එන්ජින් දෙක සමානව ක්‍රියා නොකළ නිසා අත්හදා බැලීම් අසාර්ථක විය. එලෙසම මෙයට “කොල්ලෑවක්“ සවි කිරීම ද අපහසු විය. එනිසා ඔවුන් බයිසිකල් රෝද එයට සවි කරන ලදී. කෙසේ වෙතත් පසුව ගුවන් යානය අත්හදා බැලීමකදී දෙකඩ විය. පසුව මෙම එන්ජින් දෙක වෙනුවට අශ්ව බල 50 ක තනි එන්ජිමක් සවි කිරීමට “ලුවිස්“ සහ “වොයිසන්“ කටයුතු කළහ.

image

image

බ්ලැරියට් V

මින්පසු “ලුවිස්“ “වොයිසන්“ සමග තිබූ සම්බන්ධය අත්හල අතර 1907 දී තනි පියාපතක් සහිත ප්‍රථම “මොනෝ ප්ලේන්“ වර්ගයේ ගුවන් යානාවක් “බ්ලැරියට් V“ නමින් අත්හදා බැලීය. නමුත් වරක් දෙවරක් ගුවන් ගතවී පසුව නැවත සකස් කළ නොහැකි පරිදිම විනාශයට පත්විය.

මෙම යානයේ දිග මීටර් 8.5 ක්ද පියාපත් සහිත පළල මීටර් 7.8 ක් ද විය.

image

 

බ්ලැරියට් VI

1907 දී ම “බ්ලැරියට් VI“ ගුවන් යානය සකස් කර අත්හදා බලන ලද අතර එහි අශ්ව බල 24 ක එන්ජිමක් විය. මෙම යානයේ ඉදිරිපස දෙකක් හා පසුපස එකක් ලෙස රෝද තුනකින් සමන්විත විය. මීටර් 7 ක් දිගින් හා මීටර් 7.2 ක පියාපත් සහිත පළලකින් යුක්ත විය.

image

 

බ්ලැරියට් VII

1907 වර්ෂයේ දීම “බ්ලැරියට් VII“ වර්ගයේ යානයද අත්හදා බලන ලද අතර මුල් අත්හදා බැලීම් වලදී යානය පාලනය කර ගැනීමට නොහැකි වූ අතරම යානයේ රෝද ද හානියට පත්විය. නමුත් පසුව මේ අඩුපාඩු මගහරවා ගනිමින් නොවැම්බර් මාසයේ දී මීටර් 500 ක් දුර ගමන් කිරීමට “ලුවිස් බැලැරියට්“ ට හැකිවිය. කෙසේ වෙතත් 1907 දෙසැම්බර් මස 18 වන දින දී යානය අනතුරට ලක් වූ අතර “ලුවිස්“ ට බරපතල තුවාල නොලබා ජීවිතය බේරා ගැනීමට හැකිවිය.

image

 

බ්ලැරියට් VIII

1908 දී “බ්ලැරියට් VIII“ නිපදවන ලද අතර එය තාක්ෂණික අතින් ඉහළ මට්ටමක විය. අද ගුවන් යානා මෙහෙය වීමට භාවිතා කරන “පැඩල්“ සහ “ජෝයිස්ටික්“ මුල් වරට යොදා ගන්නා ලද්දේ මෙම යානයේ ය. මෙම යානය මීටර් 200 ක් ඉහලීන් පියාසර කිරීම නිසා ඔහුට ත්‍යාගයක් හිමි වූ අතර පසුව කිලෝ මීටර් 14 දුර පියාසර කිරීමට ද ඔහුට හැකි විය.

image

 

බ්ලැරියට් IX

1908 වර්ෂයේ දීම “බ්ලැරියට් IX“ යානය නිපදවන “ලුවිස්“ එම වර්ෂයේ පැරීසියේ පැවති ප්‍රදර්ශණයකට ද ඉදිරිපත් කරනු ලැබූවා. මෙහි කලින් යානයට වඩා බල සම්පන්න එන්ජිමක් සවි කර තිබුණ ද මුළු යානය බරින් වැඩි නිසා කිසි දිනක ඉහළ නැංවීමට නොහැකි වුණා. මීටර් 12 දිග හා මීටර් 9 ක් පළල මෙම යානය කිලෝ ග්‍රෑම් 450 ක් පමණ බරින් යුත්ත විය.

image

 

බ්ලැරියට් X

“බ්ලැරියට් X“ ද 1908 දී නිෂ්පාදනය කල අතර එය අන් නිර්මාණ වලට වඩා බොහෝ සෙයින් වෙනස් විය. එලෙසම අවසන් කිරීමට ද හැකියාවක් නොලැබූ අතර අතර මග නවතා දමන ලදී.

 

බ්ලැරියට් XI

මින් පසු 1909 දී ඔහු විසින් අතිසාර්ථක “බ්ලැරියට් XI“ නිපදවන ලද අතර 1909 ජූලි 25 වන දින “ඉංග්‍රීසි චැනලය“ හරහා වාතයට වඩා බරින් වැඩි වූ එම ගුවන් යානය පදවමින් ත්‍යාගයක් ද දිනා ගන්නා ලදී. එම ගමන ඔහුගේ ගුවන් යානා නිෂ්පාදන කර්මාන්තය දියුණු තියුණු වීමට හේතු වූ අතර එවකට ඒ සදහා අති විශාල ප්‍රචාරයක් ලැබිණ. එකළ පුවත් පත් වාර්තා කර තිබූ ආකාරයට එය යුගයේ අති විශ්ෂ්ඨතම මෙහෙයුම විය.

image

මෙම වර්ගයේ ගුවන් යානා ඉන්පසුව වාණිජ මට්ටමින් නිපදවූ අතර යුධ ගුවන් යානා ද ඒ අතර විය. විවිධ රටවල් විසින් මිලදී ගන්නා ලද මෙම වර්ගයේ යානා තනි පුද්ගලයෙකුට හා පුද්ගලයින් දෙදෙනකුට ගමන් කළ හැකි ආකාරයෙන් සකස් කර තිබිණ.

1909 ජනවාරි 23 වන දින පළමු ගුවන් ගමන අත්හදා බැලු අතර එහි අශ්ව බල 35 ක එන්ජිමක් විය. මෙයද මුල් අවධියේදී එතරම් සාර්ථක නොවූ අතර පසුව විවිධ අත්හදා බැලීම් සහ වෙනස්කම් මගින් සාර්ථක නිර්මාණයක් බිහි කිරීමට හැකිවිය. ඉංග්‍රීසි ඕඩය තරණය කිරීමෙන් පසුව 1909 සැප්තැම්බර් මස වන විට මෙවන් යානා 103 ක් සදහා ඉල්ලුමක් තිබිණ. කෙසේ වෙතත් පසුව සිදු වූ අනතුරු හේතුවෙන් ප්‍රංශ හමුදාව මගින් 1912 දී මෙම වර්ගයේ මොනෝ ප්ලේන් පියාසර කිරීම තහනම් කරන ලදී. පළමු ලෝක යුද්ධය අවසන් වන තුරු මෙම යානා නිෂ්පාදනය පැවති අතර විවිධ වෙනස්කම් වලින් යුතුව එම නිෂ්පාදන සිදු කෙරිණ.

ලුවිස් බ්‍රව්න්“ නැමැත්තෙකු විසින් ශ්‍රී ලංකාවට ද පළමුවෙන් ගෙන ලද්දේ “බ්ලැරියට් XI“ වර්ගයේ යානයකි. එම නිසා බ්ලැරියට් ගුවන් යානය ශ්‍රී ලංකාවේ ගුවන් ඉතිහාසය හා සම්බන්ධව ඉතා වැදගත් යානයක් ලෙස සැළකිය හැක. එකල ඒවා ඉතා ජනප්‍රිය විය.

“සිල්ක් රූට්“ පිටවීමේ ගිමන් හල (Silk Route Lounge)

ගුවන් තොටුපල හා ගුවන් සේවා සමාගම (Airport and Aviation Services (Sri Lanka ) Ltd – AASL) වාණිජමය වශයෙන් වැදගත් වන මගීන් (Commercially Important Passengers – CIPs) වෙනුවෙන් අවශ්‍ය පහසුකම් සැපයීම සඳහා “සිල්ක් රූට්“ නමින් නව ගිමන් හලක් (Lounge) කටුනායක බණ්ඩාරනායක ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපලේ පිටවීමේ පර්යන්තයේ විවෘත කර ඇත. මින් පෙර 2009 වසරේ පැමිණිමේ පර්යන්තයේ මෙවන් වූ ගිමන් හලක් විවෘත කරනු ලැබූ අතර එය මගීන් අතර ඉතා ජනප්‍රිය විය. 

මෙම ගිමන් හලේ දී ගුවන් තොටුපළ කාර්ය මණ්ඩලය මගීන් විසින් පිටවීමේ හා පැමිණීමේ පර්යන්තයේදී ඉටු කළ යුතු සාමාන්‍ය කාර්යයන් ඉටුකර දෙනු ලබන අතර ඒ කාලය තුල මගියාට මෙම ගිමන් හලේ විවේක ගැනීම කළ හැක. ගුවන් තොටුපළ කාර්ය මණ්ඩලය විසින් මගීන් ගේ ටිකට්පත් පරීක්ෂාව (Check-In), ආගමන විගමන කාර්යයන්, ගමන් මළු ලබා ගැනීම හා ඒවා පරීක්ෂාව ආදී සියළු දේ සිදු කරන දෙනු ලබන අතර මගියාට එය මහත් පහසුවක් ගෙන දෙනු ලබන බව ගුවන් තොටුපල නිලධාරීන් පවසයි.

මෙම සේවා ලබා ගැනීම සඳහා www.airport.lk යන වෙබ් අඩවියේ ලියා පදිංචි විය යුතු අතර එක් මගියෙක් සඳහා පැය 4 ක කාලයකට ඇමරිකානු ඩොලර් 50 සිට 115 දක්වා වූ පැකේජ අනුව සේවා ලබා ගත හැක. සෑම පැකේජයකදීම වයස අවුරුදු 2 ට අඩු ළමයින් සඳහා මුදල් අය නොකෙරේ.

මෙම ශාලා වල අන්තර්ජාල පහසුකම්, ආහාර පාන ලබා ගැනීම, රූපවාහිනී නැරඹීම සහ පුවත් පත් කියවීම වැනි කාර්යයන් කල හැක.

මීට අමතරව “ලෝටස්“(Lotus), “එක්සකියුටිව්“(Executive), හා “අරලිය“ (Araliya) නමින් තවත් ගිමන්හල් පහසුකම් ගුවන් තොටුපළේ ක්‍රියාත්මක වේ. 

ගුවනේ දී ඉන්ධන ලබා දීම - Aerial Refueling

fueling

ගුවනේදී එක් ගුවන් යානයකින් තවත් ගුවන් යානයකට ඉන්ධන පිරවීම “ගගන ඉන්ධන පිරවීම“ (Aerial refueling) යනුවෙන් හඳුන්වයි. මෙහිදී ඉන්ධන ගෙන යන යානය Tanker යනුවෙන්ද අනෙක් යානය ඉන්ධන ලබන්නා වශයෙන්ද හඳුන්වයි.

මෙම ක්‍රමය මගින් ඉන්ධන ලබන යානයට දිගු දුරක් ගමන් කිරීමට හෝ වැඩි වේලාවක් ගුවනේ සැරි සැරීමට පහසුකම ලැබේ. මේ ආකාරයේ ඉන්ධන පිරවීම් කීපයක් මගින් වැඩි වේලාවක් ගුවනේ රැඳී සිටීමට හැකියාව තිබුණද ගුවන් යානා එන්ජින් වල තත්වය වැනි ඉංජිනේරුමය තත්වයන් හා කාර්ය මණ්ඩලයේ විඩාව වැනි දේ අනුව එසේ රැඳී සිටීමේ කාලය සීමා වේ.

ඕනෑම ගුවන් යානයක් ගුවන් ගත වීමේ දී තිබිය හැකි උපරිම බරක් තිබේ. මෙම උපරිම බර සීමාවට වඩා අඩුවෙන් ගුවන් යානය ගුවන් ගත වන අවස්ථාවේ තබා ගත යුතු අතර ගමන යාමට අවශ්‍ය ඉන්ධන සහ හදිසියේ වෙනත් ගුවන් තොටුපලකට යාමට අවශ්‍ය ඉන්ධන ප්‍රමාණය ලබා දී උපරිම මගී සංඛ්‍යාවක් හෝ භාණ්ඩ ප්‍රමාණයක් ගෙනයාම ​සාමාන්‍යයෙන් සිදු කරයි. යානයේ ඉන්ධන ප්‍රමාණයන් අඩු වැඩි කිරීම මගින් උපරිම එසවීමේ බරට වඩා අඩුවෙන් යානය පවත්වාගැනීමට හැකියාව ලැබේ. වැඩි මගීන් ප්‍රමාණයක් හෝ භාණ්ඩ ප්‍රමාණයක් ගෙන යාමට ඇති අවස්ථාවක අඩු ඉන්ධන ප්‍රමාණයක් ලබාගෙන යානය ඉහළට ඔසවා ගුවනේ දී ඉන්ධන ලබා දීම මගින් ආර්ථික වාසි ලබා ගැනීමට හැකියාව ලැබේ.

ඒ වගේම අඩු ඉන්ධන ප්‍රමාණයක් සමග ගුවන් ගත වීමේදී බර අඩු නිසා කෙටි දුරකින් ගුවන් ගත වීමට හැකියාව ලැබෙනවා. තවද දිගු දුර ගුවන් ගමන් වලදී බිමට ගොඩ බා ඉන්ධන ලබා ගැනීමට වඩා මේ ක්‍රමය වාසි දායකයි.

ගුවනේදී ඉන්ධන ලබා දීම මගින් 35-40% ප්‍රමාණයක ඉන්ධන ඉතිරියක් කරගත හැකි බවට ගණන් බලා ඇති අතර මගී ගුවන් යානා සඳහා මෙසේ ඉන්ධන ලබා දීම සිදු නොවෙන තරම්.

මෙහිදී භාවිතා කරන තාක්ෂණය හා උපකරණ ඉතා වියදම් සහිත බැවින් වාණිජමය වශයෙන් එතරම් භාවිතයක් නැති මුත් යුධ ගුවන් යානා සඳහා භාවිතා කෙරේ. විශේෂයෙන් පසුගිය කාලයේ පැවති ගල්ෆ් යුද්ධය, ඉරාක යුද්ධය ආදියේදී මෙම ක්‍රමය භාවිතා කරනු දැකිය හැක.

 

ඉතිහාසය

මේ ක්‍රමයට ඉන්ධන ලබා දීම දෙවන ලෝක යුද්ධයට ප්‍රථම ආරම්භ වුවද එතරම් ප්‍රචලිත වූයේ නැහැ. නමුත් දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව මෙම ක්‍රමය වඩා වැඩි භාවිතයක් සිදු වුණා.

මුලින්ම මෙම ක්‍රමය පරීක්ෂණ මට්ටමෙන් අරම්භ වී තිබෙන්නේ 1920 තරම් ඈත අතීතයේදී. එහිදී සැහැල්ලු ගුවන් යානා වලට මෙසේ ඉන්ධන ලබා දීමට උත්සහ කර තිබෙන අතර එක් ගුවන් යානයක තබා ගෙන සිටි ඉන්ධන බහාලුමක සිට අනෙක් යානයේ සාමාන්‍ය ඉන්ධන ටැංකිය වෙත යොමු කරන ලද බටයක් ආධාරයෙන් මෙසේ පරීක්ෂණ කර තිබේ.

මේ ආකාරයට සාර්ථක ලෙස ඉන්ධන ලබා දීමක් මුලින්ම සිදු කර ඇත්තේ 1923 ජූනි මස 27 වන දින වන අතර ඒ සඳහා යොදා ගෙන ඇත්තේ Airco DH-4B Biplanes වර්ගයේ ඒක්සත් ජනපද හමුදාව සතු යානා දෙකකි. ඉන්පසුව එම වසරේම අගෝස්තු මස 27 හා 28 යන දෙදින ඉන්ධන පිරවුම් 9 ක් සමග පැය 37 ක් ගුවනේ රැඳී වාර්තාවක් තැබීමට ඔවුන්ට හැකියාව ලැබී තිබේ.

1923 ජූනි 27 වන දින ඉන්ධන ලබා දුන් ආකරය ඡායාරූපයට නගා තිබුනේ මෙසේය.

ඉන්පසු ක්‍රම ක්‍රමයෙන් මෙම ගුවනේදී ඉන්ධන ලබා දීමේ තාක්ෂණය දියුණු කරනු ලැබු අතර අද එම තාක්ෂණය ඉතා ඉහළ මට්ටමක තිබේ.

 

ප්‍රධාන ක්‍රම

Probe-and-Drogue හා Flying Boom යනුවෙන් ඉන්ධන ලබා දෙන ක්‍රම දෙකක් තිබේ.

ගුවනේදී ඉන්ධන ලබා දීමට අතීතයේ සිට විවිධ තාක්ෂණික ක්‍රම භාවිතා කල අතර දැනට එයින් ඉහත ක්‍රම දෙක දියුණුවට පත්ව තිබේ.

මෙයින් වඩා ප්‍රචලිත ක්‍රමය වන්නේ Probe-and-Drogue වන අතර එහිදී ඉන්ධන ටැංකිය සහිත යානයේ දිගු බටයක් පැමිණෙන අතර එහි අග කෙළවර මලක් මෙන් හැඩයක් ගනී. 1949 දී එක්සත් රාජධානියේ Flight Refuelling Ltd සමාගම විසින් මෙම ක්‍රමය සංවර්ධනය කරන ලදී. මෙම ක්‍රමයේ දී නම්‍යශීලි බටයක් භාවිතා කරන අතර ඉන්ධන ගලා යාමේ වේගය අඩුය. විශාල ගුවන් යානා වලට ඉන්ධන සැපයීමට මෙම ක්‍රමයේදී බොහෝ වේලාවක් ගතවේ. නමුත් එකවර යානා දෙකකට වුවද ඉන්ධන ලබා දිය හැකිය.

Refueling Probe1

 

Prog1

Flying Boom ක්‍රමයේදී නලයේ අග කෙළවරට ආසන්නයේ ගුවන් යානයක මෙන් කුඩා තටු දෙකක් දක්නට හැකිය. මෙය ගුවන් යානයෙන් පිටතට දික්ව පවතින අතර ඉන්දන ලබා ගන්නා යානය විසින් මෙය නළය වෙත පැමිණ ඉන්ධන ලබා ගත යුතුය. බෝයිං සමාගම විසින් වැඩි දියුණු කරනු ලැබූ මෙම ක්‍රමය ඇමරිකානු හමුදා ගුවන් යානා විසින් භාවිතා කරයි. මෙම ක්‍රමයේදී එක් ටෑන්කර් යානයකින් ඉන්ධන ලබා දිය හැක්කේ එක් යානයකට පමණි. නමුත් දෘඩ බටයක් භාවිතා කරන නිසා වැඩි වේගයකින් ඉන්ධන ලබා දීමට හැකිය.

flying boom1

boom2

යුධ ගුවන් යානයකට ඉන්ධන ලබා දෙන අවස්ථාවක්

Ops Room

ටෑන්කර් යානයේ ඉන්ධන ලබා දීමේ මෙහෙයුම් කුටිය.

කියෝස්ක්–Kiosks

 

“කියෝස්ක්“ එකක් කියන්නෙ මොකක් ද කියලා අපේ අය බොහෝ වෙලාවට දන්නෙ නෑ. සමහර විට භාවිතා කරලත් ඇති. ලංකාවෙ නම් තාම ටිකක් අඩුයි. කොළඹ නම් තියෙනවා. එච්එස්බී සී බැංකුවට ගිය අයට දකින්න පුළුවන් යම් යම් ගෙවීම් හා වෙනත් සේවාවන් ලබා ගැනීම සඳහා පරිගණක තිරයක් සහිත පෙට්ටියක් වැනි යමක් ස්ථාන ගත කර තිබෙනවා. මේවා “කියොස්ක්“ යනුවෙන් හඳුන්වනවා. මේවායින් තොරතුරු, සේවාවන් හෝ භාණ්ඩ ලබා දෙනවා.

බොහෝ ගුවන් තොටුපලවල් වල ගුවන් ප්‍රවේශපත් ලබා ගැනීමට, ගමන් මලු පරීක්ෂාවට සහ ගුවන් යානා පැමිණීම සහ පිටවීම පිළිබඳ තොරතුරු ලබා ගැනීම සඳහා “කියෝස්ක්“ පිහිටුවා තිබෙනවා. මෙම යන්ත්‍ර මගින් ගුවන් ටිකට්පත් පරීක්සා කරන කවුළු වල ඇති තදබදය අඩු කිරීමට හැකි වන අතර සමහර කියෝස්ක් මගින් පුවත්පත්, ආහාර වැනි දේත් මිළදී ගත හැකියි.

පරිගණකගත කරන ලද ස්වයං සේවා කියෝස්ක් බොහෝ නවීන ගුවන් තොටුපළ වල ටිකට්පත් පරීක්ෂා කරන කවුන්ටර් අසල දැකිය හැකිය. මෙම කියෝස්ක් වලින් මිළ පරීක්ෂාව, ගුවන් යානා පැමිනෙන සහ පිටත්වන වේලාවල්, පැමිණීම තහවුරු කිරීම, මිළදී ගැනීම ආදි දේ සිදු කළ හැක. බොහෝ කියෝස්ක් boarding pass මුද්‍රණය කිරීම සහ ගමන් මළු පරීක්ෂාව සිදු කරයි. මේ කියෝස්ක් මවුසයක්, පරිගණක තිරයක් සහ යතුරුපුවරුවක් සහිත සාමාන්‍ය පරිගණකයක අංග වලින් සමන්විතය. නවීන කියෝස්ක් වල ‘ටච් ස්ක්‍රීන්‘ පහසුකම අඩංගුය. සමහර විට විවිධ භාෂා තෝරා ගැනීමේ හැකියාවද මෙහි තිබේ.

ස්වයං සේවා කියෝස්ක් වලදී එය භාවිතා කරන්නාගේ අනන්‍යතාවය පරික්ෂා කිරීම සඳහා කලින් ලබා දුන් රහස් අංකයක් හෝ ටිකට්පත මිළදී ගැනීමට භාවිතා කල ණය කාඩ්පත ඇතුලත් කිරීම සිදුකරයි. කියෝස්ක් ගුවන් සමාගමේ ප්‍රධාන පරිගණක පද්ධතියේ දත්ත පාදය හා සම්බන්ධ වන අතර එමගින් ක්ෂණිකව තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීම හා තහවුරු කිරීම සිදු කරයි. යම් හෙයකින් කියෝස්ක් වලට අනන්‍යතාවය හෝ තොරතුරු පරීක්ෂා කිරීමට නොහැකි වුවහොත් මගීන් කවුන්ටර් වෙත යොමු කරනු ලැබේ.

මගීන් දිගු පෝලිම් වල රැඳවීම, අනවශ්‍ය තදබදයක් ඇති වීම සහ අනවශ්‍ය ලෙස කවුන්ටර් වල නිලධාරීන්ට කරදර වීම ආදිය මෙමගින් අඩු වේ. මෙම ඉතිරි වන කාලයෙන් මගීන්ට පහසුවක් දැනෙ අතර සේවකයින්ට අපහසුතා ඇති මගීන්ට පිහිට වීමට ඉඩ කඩ ලැබේ.

ශ්‍රී ලංකාවේ ගුවන් තොටුපළෙහිත් මෙවන් කියෝස්ක් සවි කිරීමට සැළසුම් කර ඇති අතර මුල් කාලයේ මේ කියෝස්වලට සහයකයින්ද පත් කරනු ඇති. එය ඉතාමත් පහසුවක් වන අතර කටුනායක ගුවන් තොටුපලේ උපරිම මගී හැසුරුම් ධාරිතාවට ආසන්න වී සිටින අවස්ථාවක එය ඉතා වැදගත් ක්‍රියා මාර්ගයකි.

ගුවන් යානයට ඇතුළු කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම DENIED BOARDING

bumped-on-a-bench
වැඩි මගීන් සංඛ්‍යාවක් සඳහා ආසන වෙන් කිරීම නිසා බොහෝ විට ගුවන් යානයේ තිබෙන ආසන ප්‍රමාණයට වඩා වැඩි මගීන් සංඛ්‍යාවක් සිටින තත්වයක් ඇතිවේ. මෙසේ වැඩි මගීන් සංඛ්‍යාවක් සඳහා ආසන වෙන් කිරීම යම් නීත්‍යානුකූල බවක් සහ සම්මතයක් වුවද මෙම මගීන්ට ආසන පැනවීමට ගුවන් සමාගමට නොහැකි වේ. මෙම තත්වය ගුවන් යානයට ඇතුළු කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම යනුවෙන් හඳුන්වයි.
කෙසේ වෙතත් ගුවන් සමාගම් මෙසේ කිරීම සම්බන්ධයෙන් තොරතුරු සැපයීම එතරම් පැහැදිලි නොවේ.
මෙම තත්වය ඇති වෙන්නේ ඇයි?
Passenger_rights-200x
ගුවන් යානයේ ප්‍රවේශපත්‍ර මිලදී ගන්නා මගීන් කිහිප දෙනෙකු බොහෝ විට ගමන් කිරීම සඳහා නොපැමිනෙන බව ගුවන් සමාගම අත්දැකීමෙන් දනී. මෙය බොහෝ විට ඉහළ යන්නෙ ඉහළ පෙළේ ව්‍යාපාරිකයින් ගමන් කරනා අවස්ථා වලයි.
සමහර අවස්ථාවලදී ව්‍යාපාරිකයින් ආසනයක් වෙන් කර ගත්තද අවසාන මොතේදී වෙනත් රැස්වීමක් හෝ වෙනත් මොනයම් කාරණයක් නිසා හෝ ගමන අවලංගු කරයි. යම් හෙයකින් ගුවන් සමාගම ආසන ගණනටම පමණක් මගින් වෙන්කර ගතහොත් ඉහත පරිදි නොපැමිනෙන මගීන් හේතුවෙන් හිස් ආසන ඉතිරි වේ. එයින් ආදායමක් නොලැබෙන නිසා ගුවන් සමාගමට පාඩු විඳීමට සිදු‍වේ.
මෙ නිසා වැඩිපුර මගීන් සඳහා ආසන වෙන් කිරීම නීති විරෝධි කරුණක් ලෙස නොසලකන මුත් එය වාණිජමය වශයෙන් යම් සාධාරණ බවක් තිබෙන ක්‍රියාවකි. ගුවන් සමාගම් පවසන්නේ එලෙස කිරීමෙන් ඇති විය හැකි පාඩුව අවම කර ගන්නා නිසා ගුවන් ප්‍ර වේශපත්‍ර මිළ ඉහළ දැමීමට සිදු නොවන බවයි.
කෙසේ වෙතත් ගුවන් යානාවේ ආසනයක් වෙන් කර, ගමන් කිරීම ට නොපැමිණේ යයි අනුමාන කරන මගීන් සංඛ්‍යාව අඩු වෙමින් පවතින අතර එයින් වැඩිපුර ආසන වෙන් කිරීමට භාජනය වු මගීන් අපහසුතාවයට පත් වේ. මෙවන් අවස්ථා වලදී මගියාගේ අහිමි වන ගුවන් ගමන වෙනුවෙන් යම් ක්‍රියා මාර්ගයක් ගැනීමට ගුවන් සමාගමේ ප්‍රතිපත්තියක් තිබේ.
පළමුවෙන්ම මගීන් අතර තම ගමන අතහැරීමට ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වන්නන් සිටී නම් ඔවුන් ව වෙන් කරනු ලබයි. මෙහිදී අත්හරිනු ලබන ආසනය වෙනුවෙන් මගියාට වෙනත් ගුවන් ගමනක් හෝ වටිනා තෑගි වවුචරයක් එසේත් නැති නම් ගමන් කිරීමට අදහස් කළ පන්තියට වඩා ඉහළ පන්තියකට ගුවන් ටිකට්පතේ වටිනාකම වැඩි කර දීම ආදිය සිදු කරනු ලබයි.
නමුත් සමහර අවස්ථා වලදී මෙවන් ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට ගුවන් සමාගමේ ප්‍රතිපත්තියක් නොමැතිනම් හෝ ස්වේච්ඡාවෙන් ඉවත් වීමට මගීන් නොමැති නම් ගුවන් සමාගම අපහසුතාවයට පත් වේ. එවිට බලෙන්ම මගීන් ගුවන් යානයට ඇතුළු කර ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලබයි.
බොහෝ විට මෙසේ නංවා ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලබන්නේ අඩු වටිනාකමක් ඇති මගීන්ය. නැතහොත් ව්‍යාපාරික හෝ පළමු පන්තියේ මගීන්ට වඩා පිරිමැසුම් දායක පන්තියේ මගීන් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සිදුවේ. එලෙසම නිරන්තරයෙන්ම ගුවන් ගමන් වල නිරත වන මගීන්ද වෙනත් ගුවන් සමාගමක සේවය ලබාගැනීමට පෙලඹීමට ඉඩ ඇති මගීන්ද මෙලෙස ප්‍රතික්ෂේප නොකරන මගීන්ට උදාහරණ වේ. මෙම මගීන් වෙන් කර ගැනීම සඳහා ගුවන් සමාගම ක්ෂණික ඇගයීමක් සිදු කිරීමට සිදුවන අතර මෙම තීරණ ගුවන් සමාගමේ වාණිජමය අගයටත් වෙනත් තරඟකාරී ගුවන් සමාගම් සමග තිබෙන තරගකාරීත්වයටත් යම් බලපෑමක් එල්ලවිය හැකි බැවින් මෙසේ මගීන් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම පිලිබඳ වැඩි විස්තර ගුවන් සමාගම් අණාවරනය නොකරයි. අපේ රටෙත් විශේෂයෙන් මැදපෙරදිග බලා යන කාන්තාවන්ට මෙම තත්වයට මුහුණු පෑමට සිදු වේ.
මෙම අවස්ථාවට මුහූන දෙන මගීන් ලැබෙන අයිතීන් ලෝකයේ කලාප අනුව සහ ගුවන් සමාගම් අනුව වෙනස් වේ.
උදාහරණයක් ලෙස යුරෝපීය සංගමයේ රටකට ගමන් ගන්නා මගීන්ට යුරෝපීය සංගමයේ අංක 261/2001 යන රෙගුලාසි අනුව ක්‍රියා කළ හැක. මෙම රෙගුලාසි වල ගුවන් සමාගමට එරෙහිව පැනවිය හැකි බදු සහ ගුවන් මගියාගේ අයිතීන් විස්තර වේ. එක්සත් ජනපදයේදී මේ සඳහා වන දේශීය නීති තිබේ.
කෙසේ වෙතත් බෙහෝ ගුවන් සමාගම් තමන්ට ආවේණික වූ විවිධ ක්‍රම මෙසේ ප්‍රතික්ෂේප වන මගීන්ට සාධාරණය ඉටු කිරීම සඳහා යොදා ගනී. මගීන් මේ සම්බන්ධයෙන් දැනුවත් වී සිටීම ඉතා වැදගත් වේ. මෙම තෙරතුරු ගුවන් සමාගමේ වෙබ් අඩවියෙන් ලබා හැක.
කෙසේ වෙතත් “අපේ අහස“ ඔබට දැනුම් දෙන්නේ ගුවන් ගමනකට පෙර එහිදී මගියාගේ වරප්‍රසාද හා අනෙකුත් කරුණු පිලිබඳව පවතින ගුවන් සමාගමේ ප්‍රතිපත්තිත් හා ජාත්‍යන්තර නීති හා දේශීය නීති පිළිබඳවත් දැනුවත් වීම සුදුසු බවයි.
ශ්‍රීලංකාවේදි ඔබට යම් අපහසුතාවකට පත්වීමක් සිදුවුවහොත් ශ්‍රී ලංකා සිවිල් ගුවන් සේවා අධිකාරියට දැනුම් දීම සිදුකිරීම මගින් සාධාරණයක් ඉටු කර ගත හැකිවේ.