“ෆෙඩෙක්ස්“ හි ජීවිත සටන “ - ෆෙඩෙක්ස්“ 705 ගුවන් යානයේ බිහිසුණ සටන -- 1 කොටස

ෆෙඩෙක්ස් නව ලාංඡනය

ඇමරිකාවේ “ටෙනසි“ වල පිහිටි “මෙම්පිස්“ ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපලේ පසෙක සැතපුම් සිය ගණනක් දිග වාහක පටි (conveyor belts) ද, සිය ගණනක් වූ සේවකයින්ගෙන් සහ පාර්සල් මිලියන ගණනකින් පිරුණ පර්යන්තයකි. දිනකට සියයකට වඩා වැඩි නොනවතින භාණ්ඩ ප්‍රවාහන ගුවන් යානා මෙහෙයුමකින් භාණ්ඩ තේරීම සහ බෙදාහැරීම සඳහා මෙහි ගෙන එනු ලබයි. මේ “ෆෙඩ්එක්ස් එක්ස්ප්‍රස්“ නැමති භාණ්ඩ හැසිරවීමේ ආයතනයේ “සුපිරි මධ්‍යස්ථානයයි“. 1994මැද දී මෙහි දෛනිකව සිදුවන ක්‍රියාවලියේ දී යම් වෙනසක් සිදුවිය. මේ වසරේ දීම “ෆෙඩෙක්ස්“ ආයතනයේ නව නාමය ලෙස FedEx යන්න සැඟවුණ ඊ හිසක් සහිතව භාවිතයට ගැනීමද සිදු විය. නමුත් මේ ඒ පිළිබදව නොවේ. 

ෆෙඩෙක්ස් අංගනය - මෙම්පිස් ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපල

1994 අප්‍රේල් 7 වන දින සවස 3 පසු වී සුළු වේලාවකට පසුව අවුරුදු 39 ක් පමණ වූ ගුවන් ඉංජිනේරුවෙකු වන “ඇන්ඩි පීටර්සන්“ (Andy Peterson) මෙම සුපිරි මධ්‍යස්ථානයේ නවතා තිබූ DC-10 වර්ගයේ ගුවන් යානයට ඇතුළු විය. අංක 705 දරණ ගුවන් යානයේ මෙහෙයුම් පද්ධති භාර ඉංජිනේරුවරයා ලෙස කටයුතු කිරීමට ඔහුට පැවරී තිබිණ. ඔහු යානයට ඇතුළු වන විට එ් වනවිටත් යානයේ සිටි තවත් හිතවත් ඉංජිනේරුවෙකු වූ අවුරුදු 42ක් පමණ වූ  “ඕබර්න් කැලෝවේ“ (Auburn Calloway) විසින් ඔහුට සුභ පැතීය. කැලෝවේ විසින් ඔහුව හඳුන්වා දෙනු ලැබූවේ ගුවන් යානයේ රාජකාරී කිරීමට නොව වෙනත් ස්ථනයකට ගමන් කිරීම සඳහා පැමිණි බව සඳහන් කරමින්. 

ගුවන් ඉංජිනේරු ඇන්ඩි පීටර්සන්

සුළු වේලාවකට පසුව ගුවන් යානයේ නියමුවා වන 49 හැවිරිදි කපිතාන් “ඩේඩිඩ් සෑන්ඩර්ස්“ (Captain  David Sanders) සමග ඔහුගේ සහාය නියමුවා වන කපිතාන් “ජිම් ටකර්“ (Captain Jim Tucker) ද ගුවන් යානයට ගොඩ විය. සිලිකෝන් වැලි වෙත ගෙන යන ඉලෙක්ට්‍රොනික භාණ්ඩ වලින් යානයේ බඳ පිරී තිබිණ. යානය ගමන් කිරීමට නියමිත වූයේ “සැන් හොසේ“(San Jose - මෙය ශබ්ධ කරන්නේ ස්පාඤ්ඤ හුරුවට ය- පහත කොමෙන්ට් බලන්න) වෙතය. පසුව එම භාණ්ඩ සිලිකෝන් වැලි වෙත ගෙන යාමට නියමිත විය. කෙසේ වෙතත් මෙම යානය කැලිෆෝනියා වලට ගමන් කිරීමට සටහන් ගත කර තිබුණේ නැත. 

කපිතාන් ඩේවිඩ් සෑන්ඩර්ස්

සහාය නියමු ජිම් ටකර්

ගුවන් යානයේ කාර්ය මණ්ඩලය මින් පෙර එක්ව ගුවන් ගමන් සිදු කර තිබුණේ නැත. එලෙසම ඕබර්න් කැලෝවේ කිසිවෙකු විසින් මින් පෙර හමු වී නොතිබිණ. එහෙත් “ෆෙඩෙක්ස්“ හි බොහෝ දෙනෙක් ඔහු ස්වභාවය හොඳින් දැන සිටියහ. ගුවන් යානය ගුවන් ගත කිරීම සඳහා සෑන්ඩර්ස් සහ ටකර් සූදානම් වූ අතර සහාය නියමුවාට පිටුපසින් හිඳ ගුවන් ඉංජිනේරු පීටර්සන් ද සූදානම් විය. පීටර්සන් වාඩි වූ විගස දුටුවේ ඔහුගේ අසල හිඳ සිටි කැලෝවේ විසින් ගුවන් ගත වීමේ මූලික කටයුතු සිදු කර ඇති බවයි. එය ආචාර ධර්ම වලට පටහැණි විය. කැලෝවේ මෙම යානයේ මෙහෙයුම් භාර නිලධාරීයා නොවීම එයට හේතුවයි. එසේ වුවද පීටර්සන් විසින් එහිදී ප්‍රශ්ණ ඇති කර නොගැනීමට තීරණය කර තිබිණ. කෙසේ වෙතත් පීටර්සන් විසින් ඔහුගේ සාමාන්‍ය කාර්ය කිරීමේ දී දැක ගත හැකි වූයේ නියමු මැදිරියේ හඬ පටිගත කරන යන්ත්‍රය (cockpit voice recorder -CVR) ක්‍රියා විරහිත කර ඇති බවයි. ඔහු මින් පෙර එවන් දෙයක් දැක නොතිබිණ. ඔහු එය යළි ක්‍රියාත්මක කර වීය. ඉන්පසු ගුවන් යානයේ තවත් පරීක්ෂණ කීපයක් කර නැවත තම ආසනයට එනවිට දුටුවේ යළිත් එම ස්විචය ක්‍රියාවිරහිත කර ඇති බවයි. එය යළිත් ක්‍රියාත්මක කළ ඔහු නැවත වරක් ක්‍රියා විරහිත වුවහොත් සටහනක් දැමීමට සිතා ගත්තේය. 

ඔබර්න් කැලෝවේ

ගුවන් ගතවීමේ පූර්ව කටයුතු අවසන් කළ පසු කාර්ය මණ්ඩලයට ගුවන් ගත වීම සඳහා අවසර ලැබිණ. කැලෝවේ ගුවන් නියමු කුටියෙන් පිටත ආසනයක වාඩි වී සිටි අතර සහාය නියමු ජිම් ටකර් විසින් ගුවන් යානය ගුවන් ගත කරවීය. වෙනස් දෙයක් සිදු නොවුනහොත් සැන් ජෝස් වෙත ගොස් පැමිණීමට ගතවන ගුවන් කාලය පැය 10 ක් පමණ වේ.

ගුවන් යානය ස්ථායි මට්ටමට පැමිණීමට ආසන්න වන විට කැලෝවේ ආසන පටි ඉවත් කර යානයේ පසුපස තිබූ තම ගමන් බෑගය ලබා ගැනීමට ගමන් කළේය. නියමු කුටියෙන් සිනා හඬක් ඇසෙන්නට වූයේ නියමුවන් විසින් ගුවන් සමාගමේ අනෙක් සේවකයින් සම්බන්ධයෙන් කළ විහිළුවක් නිසාය. මේ අතර තම ගමන් මල්ලේ වූ ගිටාර් බහාලනය එළියට ගෙන එය විවෘත කල කැලෝවේ එහි තිබූ අඬු මිටි දෙකක් පිටතට ගත්තේය.

නිෂ්ශබ්ධතාවක් සහ සාමකාමී පෙනුමක් තම ෆෙඩෙක්ස් මිතුරන්ට භාහිරින් පෙන්නුව ද ඔබර්න් කැලෝවේ අභ්‍යන්තරයෙන් විකාර වී ගිය මනසකින් යුතුව සිටියේය. කැලෝවේ සටන් කලාවේ දක්ෂයෙකු විය. ඔහු නාවික හමුදාවේ ගුවන් නියමුවෙකි. එසේම ස්ටැන්ෆෝර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ උපාධිදාරියෙකි. ඔහුගේ ජීවිතයේ ඒකායන අරමුණ වූයේ තම දරුවන් දෙදෙනාට ඉතා උසස් අධ්‍යාපනයක් ලබා දීමයි. වාණිජ ගුවන් සමාගමක රැකියාවක් ලබා ගන්නේ ත් ඒ අරමුණ ඉටු කර ගැනීමටයි. එහෙත් මෑත කාලයේ සිදූ වූ යම් යම් සිද්ධීන් ඔහුගේ බාලපොරොත්තු අඩපණ කර තිබිණ. ෆෙඩෙක්ස් ආයතනය ඔහුගේ අප්‍රිකානු-ඇමරිකානු සම්භවය නිසා තමනට හිරහැර කරන බවත් ගුවන් නියමුවෙකු වුවද ගුවන් යානා ඉංජිනේරුවෙකුගේ තනතුරකට යොමු කර  තම හැකියාවන් විනාශ කිරීමට කටයුතු කරන බවත් සිතෙන්නට විය. ඔහුගේ බිරිඳ වසර 4 කට පෙර ඔහුගෙන් දික්කසාද වී තිබිණ. මෑතක දී ඔහුගේ ගුවන් පැය වාර්තා කිරීමේ යම් අසාමාන්‍යතාවයක් ෆෙඩෙකස් ආයතනය නිරීක්ෂණ කර තිබිණ. මේ සම්බන්ධයෙන් කථා කිරීමට පසුදින එනම් අප්‍රේල් 8 වන දින අවස්ථාවක් ලබා දී තිබිණ. එම සාකච්ඡාවෙන් පසුව බොහෝ විට ඔහුගේ රැකියාව අහිමි වීමට ඉඩ ඇති බව ඔහු දැන සිටියේය. ඒ සමගම තම දරු දෙදෙනාගේ උසස් අධයාපන සිහිනය ද බිඳී යන බව ඔහුට තේරුම් ගියේය.

2 කොටස.....